De grote opgave waar we als maatschappij voor staan, is de energie- en de warmtetransitie. Dit heeft ook grote financiële impact maar is vooralsnog moeilijk te kwantificeren. Dit kan niet zonder rijksmiddelen maar ook niet zonder investeringen van de gemeente. De opwekking van energie zal CO2-neutraal moeten plaatsvinden. Dit betekent ook dat we een andere infrastructuur nodig hebben om de opgewekte energie op het juiste moment op de juiste plek te krijgen. Ook het aardgasvrij maken van de bebouwde omgeving vraagt forse investeringen van bedrijven, particulieren, corporaties en overheden. Dit kan naar verwachting niet zonder rijksmiddelen.

De gemeente zal zelf nauwelijks investeren in hardware voor de grootschalige energieopwekking (wind/zon) of de warmtetransitie. Dat is voor de warmtetransitie met name aan particuliere huisbezitters, beleggers en corporaties. Energieleveranciers staan aan de lat voor verzwaring van het netwerk om zo voor de toekomst de energievoorziening te kunnen garanderen. Op het niveau van het laagspanningsnet zijn er in de bebouwde kom van Deventer circa 120 extra transformatorhuisjes nodig tussen nu en 2030 en 1 op de 3 straten gaat daarvoor op de schop. De investering van de transformatorhuisjes en het leggen van nieuwe kabels zijn voor rekening van de netbeheerder. Naast de uren voor vergunningverlening zullen we als gemeente ook kosten maken voor de herinrichting van de openbare ruimte. Door dit zo veel mogelijk te combineren met andere geplande werkzaamheden kunnen de kosten worden beperkt.

De ontwikkeling en realisatie van Smart Energy Hubs als remedie tegen de netcongestie vraagt naar verwachting ook om gemeentelijke investeringen.

Commerciële partijen en/of energiecoöperaties investeren in de aanleg en exploitatie van windmolens en zonneparken. Voor de realisatie van zonnepanelen boven parkeerplaatsen (solar carports) zal de veelal onrendabele top gefinancierd worden met publiek geld. De Tweede Kamer heeft in maart 2023 besloten dat parkeerterreinen zo veel mogelijk overdekt moeten worden met zonnepanelen. De financiële consequenties hiervan voor gemeenten, dus ook voor Deventer, is nog onbekend.

Er zijn onderdelen van het energiesysteem die nu nog niet belegd zijn en waar een investering van de gemeente gevraagd zal worden. Het gaat dan met name over energie infrastructuur.

• De Warmtewet 2.0 treedt in werking op 1 juli 2024. Hierin wordt geregeld dat de bestaande en nieuwe warmte-infrastructuur voor minimaal 50% + 1 in publieke handen komt. Na de inwerkingtreding is er een ingroeiperiode van 7 jaar. Na deze periode moeten alle warmtebedrijven voldoen aan deze eis. Dit kan grote investeringen vragen van de gemeente waartegenover inkomsten staan in de jaren ná de investeringen. Nog niet te overzien is het of hiervoor ook onrendabele investeringen van de gemeente nodig zijn. Het gaat niet alleen gelden voor Slim Warmtenet Zandweerd maar ook voor alle bestaande netten (bijvoorbeeld in de Deltabuurt en Keizerslanden) en andere mogelijke nieuwe warmtenetten.
• Toekomstbestendige energievoorziening op bedrijventerreinen in Deventer vraagt niet alleen Netverzwaring. Slim uitwisselen, omzetten en opslaan, en duurzaam laden van transport zijn belangrijke onderdelen van een toekomstbestendige Smart Energy Hub. De gemeentelijke rol zal vooral gericht zijn op procesbegeleiding en onafhankelijke informatievoorziening.
• Verschillende boerenbedrijven in de gemeente Deventer willen biogas opwekken uit rundveemest. Dit biogas kan omgevormd worden tot groen gas, waardoor het op de bestaande gasleiding ingevoegd kan worden. Dat is alleen haalbaar in een businesscase als boeren dat gezamenlijk doen. Dat vraagt een investering in een klein biogasnetwerk naar een gezamenlijk opwerkstation. We verwachten een financieringsvraag van deze ondernemers. Niet alleen voor het biogasleidingwerk maar mogelijk ook voor een toekomstgericht opwerkstation (waar in de toekomst meer boeren op kunnen aansluiten).

Verduurzaming van het gemeentelijke vastgoed is niet vrijblijvend. De uitdaging om de uitstoot van broeikasgassen terug te brengen is vertaald in de Klimaatwet. Hoofddoel voor de gebouwde omgeving is het bereiken van 95% CO2 reductie in Nederland in 2050 ten opzichte van 1990 en als tussendoel streven naar minstens 55% CO2 reductie in 2030 ten opzichte van 1990. IHet kader voor de verduurzaming is vastgelegd in de portefeuillestrategie verduurzaming vastgoed. De grootste opgave voor de verduurzaming van ons eigen maatschappelijk vastgoed ligt in de periode 2023 tot en met 2030. Om de doelstelling van 55% CO2 reductie in 2030 te realiseren is een investering van bruto €69,5 miljoen bruto nodig. Dat is netto €48,7 miljoen, omdat een deel van de investering gedekt kan worden uit het budget planmatig onderhoud en deels uit de energiebesparing door afspraken te maken met huurders. Ongeveer 70% van de bruto investering is dus onrendabel.

In de portefeuillestrategie is aangegeven volgens welke financiële spelregels wij de verduurzaming willen realiseren. De feitelijke dekking voor de financiële consequenties gebeurd via afzonderlijke besluiten, zoals bijvoorbeeld de voorjaarsnota en de reguliere P&C cyclus. Van het onrendabele deel is een deel reeds gedekt; in de begroting 2024 is €6 miljoen eenmalig en €370.000 structureel beschikbaar. De resterende benodigde dekking bedraagt daarmee €36,8 miljoen; dat is structureel €2,55 miljoen. Per jaar is dat een investering van oplopend naar ruim €6 miljoen netto, dat leidt tot een structurele kapitaallast van €2,55 miljoen in 2031. In het investeringsprogramma zijn de investeringen en de dekkingsbehoefte in meerjarig perspectief weergegeven. In het investeringsprogramma is een jaarlijks gemiddelde aangehouden. Aandachtspunt is het investeringsritme; wanneer het een logisch moment blijkt een groot pand al in de eerste jaren (bijvoorbeeld 2024) te verduurzamen, zal de investeringsbehoefte en dus de noodzakelijke financiële middelen naar voren schuiven, en vice versa. Dergelijke bijstellingen maken onderdeel uit van de portefeuillestrategie.

Op 9 maart 2022 heeft de raad het Initiatiefvoorstel Verkabeling Diepenveen/Platvoet en Deventer/Colmschate aangenomen. De kosten voor het opstellen van de basisontwerp zijn gedekt via de begroting 2024. Na het opstellen van het basisontwerp, welke eind 2025 verwacht wordt, worden de kosten van de realisatie in beeld gebracht. Op dit moment worden de kosten voor realisatie van de verkabeling geraamd op €10.790.000 als eigen bijdrage voor de gemeente Deventer. Dit is 20% van de totale investering. Naast deze investering is er €220.000 benodigd voor ambtelijke (voorbereiding)kosten. Deze zijn beschikbaar gesteld bij de voorjaarsnota 2023. De geraamde kosten zullen, door de vertraging in het proces en het door Tennet opnemen van Gemeente Deventer op de investeringsagenda, verder oplopen naar verwachting. Onafhankelijk van de te verwachten stijgende kosten van Tennet blijft de provinciale bijdrage €1.250.000.

In het kader van de toekomstvisie voor de Ulebelt is ook de ambitie opgenomen om het bestaande vastgoed te verduurzamen. Deze investering kan de Ulebelt zelf niet dragen. De hoogte van het benodigde investeringsbedrag is nog niet bekend. In het bestuursakkoord Dichtbij, Betrokken & Bevlogen heeft het college uitgesproken het vastgoed te verduurzamen waaronder de Ulebelt. Daarnaast heeft het college aangegeven de Ulebelt breder dan alleen een milieu en duurzaamheidscentrum te zien en een wijkvoorzieningsfunctie passend te vinden voor deze locatie. De exploitatie van de Ulebelt staat al langere tijd onder druk, daarom is afgelopen maanden gewerkt aan een toekomstvisie.

De adviezen in de 'Oplegbrief SME bij de Toekomstvisie' van de Ulebelt zijn in de raadsvergadering van 19 april vastgesteld. Onderdeel was ook om te starten met het uitwerken van te nemen investeringsmaatregelen in de Ulebelt volgens de kadernota Vastgoed om daarmee het vastgoed en terrein op orde te brengen. Om dit te realiseren is een investering nodig met van circa €1,525 miljoen voor alleen het hoofdpaviljoen. Deze investering is opgebouwd uit meerdere pijlers te weten verbouw/nieuwbouw, onderhoud en verduurzaming. Bij de verbouw/nieuwbouw van de Ulebelt is het een natuurlijk moment om het onderhoud en de verduurzaming mee te nemen (werk met werk maken). Er zijn reeds middelen beschikbaar vanuit de verduurzaming en de liquidatie van de NV Milieucentrum van €0,5 miljoen. In de voorportaallijst wordt de resterende investering opgenomen.

Nieuwe landelijke waterveiligheidsnormeringen zullen op lange termijn > 2050 gevolg hebben voor hoe rond de binnenstad de waterveiligheid kunnen garanderen. Tegelijkertijd spelen daar de nodige die van invloed kunnen zijn op lokale waterstanden en waterkeringen. Zoals ontwikkelingen met betrekking tot de binnenvaart. Ook hebben we aandacht voor klimaatadaptatie bij ruimtelijke ontwikkelingen. Op lange termijn zijn investeringen in waterveiligheid nodig.

De hoogwaterkering van de IJssel loopt dwars door het centrum van de stad via de Polstraat, onder de Lebuinuskerk door naar de Noordenbergstraat. Dat is de formele hoogwaterkering zoals deze door het waterschap wordt gehanteerd. Dat betekent dat een stuk van de binnenstad in de uiterwaarden ligt. Bij waterstanden boven de 6,30m+NAP loopt het IJsselwater deze uiterwaarden binnen. De gemeente beschermt dit deel van de binnenstad door met bigbags afsluitingen te maken. Daarnaast nemen de bewoners langs dit deel van de IJssel de nodige maatregelen bij hun deuren en tuinmuurtjes om het water tegen te houden. De gemeente stelt daar zandzakken voor beschikbaar. De bigbags zijn aan elkaar gekoppeld. Ze kunnen slechts éénmaal gebruikt worden. Er is nog één set bigbags beschikbaar. Een set aan elkaar gemonteerde bigbags kost circa €80.000. Momenteel zijn er modernere systemen beschikbaar om de stad tegen hoog water te beschermen. Gedacht wordt aan aluminium profielen. We willen onderzoeken of een dergelijke kering in Deventer aangebracht zou kunnen worden, wat daar technisch voor nodig is en welke kosten daar mee gemoeid zijn. Voor de daadwerkelijke realisatie wordt op voorhand een raming van €800.000 tot €1.000.000 gehanteerd. Deze wordt vooralsnog opgenomen op deze voorportaallijst.

Bij de kredietaanvraag aan de raad voor de nieuwe sportvoorziening Bathmen (Voorjaarsnota 2023) was de exacte locatie nog niet bekend. Vanuit sportbeleid is clustering/ integratie van binnen- en buitensport het uitgangspunt, dus nieuwbouw van de sporthal centraal op het sportpark De Looënk. De huidige sporthal De Uutvlog staat naast het sportpark. Vanaf medio 2023 is architectenbureau RAU aan de slag gegaan met het schetsontwerp en de locatiekeuze, zoals beschreven in de voortgangsrapportages. De locatiekeuze was mede afhankelijk van de wensen van de initiatiefgroep sportvoorziening Bathmen en de Algemene Bathmense Sportvereniging (ABS). De voetbalkantine en de buitenkleedkamers op het sportpark zijn in eigendom van ABS. Voor de zomer 2023 spraken de initiatiefgroep en ABS de wens uit om deze gebouwen te integreren in de nieuwe sporthal. In oktober 2023 hebben de gemeente en ABS een samenwerkingsovereenkomst ondertekend over de overdracht van deze gebouwen. Daarmee kon RAU het schetsontwerp en de locatiekeuze verder uitwerken en kon een kostenraming worden opgesteld voor de nodige herinrichting van het sportpark.

Aan een ingenieursbureau is gevraagd om deze kostenraming op te stellen o.b.v. eisen voor toegankelijkheid (paden), herplant/ compensatie van bomen en eisen voor auto- en fietsparkeren.
 De belangrijkste ingrepen die hierin opgenomen zijn:

• Realiseren van extra autoparkeerplaatsen
• Realiseren van een fietsparkeerplaats nabij het nieuwe gebouw
• Het aanpassen van de padenstructuur in het plangebied, inclusief (straat)verlichting en meubilair
• Het realiseren van een wadi voor de waterberging
• Compensatie van de te kappen bomen
• Het verwijderen en saneren van het oude hockeyveld
• Het realiseren van talud rondom het nieuw te realiseren gebouw

In de budgetraming zijn zowel de directe realisatiekosten als de te verwachten bijkomende kosten (zoals ontwerp- en engineering en leges) begroot. Aan de raad zal medio 2024 worden gevraagd om hiervoor een aanvullend krediet van €1.454.000 (inclusief BTW) beschikbaar te stellen.  De structurele kapitaallasten vanaf 2026 bedragen €72.000.

Doordat de nieuw te realiseren sporthal op de plek van de bestaande voetbalkleedkamers komt en de nieuwe kleedkamers voor voetbal in de nieuwe sporthal worden gerealiseerd, ontstaat een periode waarbij er geen kleedkamers beschikbaar zijn. Hiervoor is in kaart gebracht welk incidenteel budget nodig is in 2025 en 2026 voor het realiseren van tijdelijke kleedkamers.

Rondom het centrum van Schalkhaar spelen een aantal wensen en belangen die wanneer ze in samenhang bekeken worden kansen bieden voor een structurele ruimtelijke en programmatische verbetering van het centrum van dit dorp. In de dorpsvisie van Schalhaar, in 2023 aangeboden aan de gemeente, is de verbetering van het centrum een belangrijk punt, en in de aangenomen motie van februari 2024 worden de kansen ook erkend door de gemeenteraad. Er zijn wellicht mogelijkheden om via het ruilen van (grond)posities in het dorp tot een flinke verbetering te komen. Voor de eerste verkenning is nu €15.000 vrijgemaakt, maar wanneer dit verdere uitwerking vraagt zal begeleiding en effectuering meer inspanningen vragen. Bij de feitelijke realisatie zal naar verwachting ook van de gemeente een bijdrage nodig zijn (plankosten en investeringen) om de ontsluiting en openbare ruimte in het centrum op orde te krijgen.

Vanuit het traject wonen, werken en verjongen wordt het scenario 'Versterken arbeidsmarkt en verjongen' uitgewerkt. Niet alle woningontwikkelingen zijn rendabel. Om onze ambities waar te maken en ook voldoende woningen betaalbaar te hebben voor jongeren en sociale doelgroepen, zullen we bereid moeten zijn bij te dragen in onrendabele toppen van ontwikkelingen. Tevens zien we in de Centrumschil ook een toenemende behoefte aan maatschappelijke voorzieningen ontstaan, naast voldoende ruimte voor wonen en werken. De omvang van de benodigde investeringen wordt op een later moment bepaald. De raad heeft op twee gebieden een voorkeursrecht gevestigd. Het voorkeursrecht geeft de gemeente het recht om als eerste een stuk grond te kopen als de eigenaar van plan is om te verkopen. Dit zijn de gebieden Haveneiland en Wechelerhoek.

Haveneiland

Begin januari is, op verzoek van B&W, versneld naar de mogelijke uitwerking van het Haveneiland gekeken door het Gebiedsteam Centrumschil. Daaropvolgend is door het college het voorkeursrecht gevestigd op de diverse locaties binnen het Haveneiland. Op basis van de eerste uitgangspunten en aannames heeft een verkenning plaatsgevonden naar het financieel resultaat en de benodigde investering van deze gebiedsontwikkeling. Uit deze verkenning is naar voren gekomen dat voor een ontwikkeling van het Haveneiland investeringen vanuit de gemeente nodig zijn om de onrendabele top van de woningbouwontwikkeling/openbare ruimte af te kunnen dekken.

Wechelerhoek

Vorig jaar heeft er een brede verkenning plaatsgevonden naar de kansrijkheid van de ontwikkeling van Wechelerhoek. Uit de financiële verkenning is naar voren gekomen dat voor een ontwikkeling van de Wechelerhoek investeringen vanuit de gemeente nodig zijn om de onrendabele top van de woningbouwontwikkeling af te kunnen dekken. Voor een aanzienlijk deel is de onrendabele top het gevolg van de ambitie om 70% van de woningen in het betaalbare segment te realiseren.

Onrendabele top

Op basis van de verkenning van voorlopig programma's en het grondgebruik zijn investeringen benodigd voor beide projecten. Uiteraard gaat deze prognose in dit stadium uit van kengetallen en aannames ten aanzien van de potentiële verwervingen. Voor beide projecten samen is een eerste grove inschatting dat er €10 miljoen incidenteel benodigd is voor de onrendabele toppen.
De plannen moeten nog nader vormgegeven worden, kosten en opbrengsten kunnen in een later stadium gedetailleerd uitgewerkt worden en ook toekomstige conjuncturele schommelingen zijn van invloed op het resultaat.

Innovatie en toekomstbestendigheid zijn belangrijke onderdelen van het ondernemerschap dat we overal in het werklandschap tegenkomen. Langs het eerste deel van het Hanzetracé (komende vanaf de A1) bevinden zich onze bedrijventerreinen. Het totale gebied omvat één van de grootste aaneengesloten bedrijventerreinen in Oost-Nederland. Hier is een mix van grootschalige en diverse functies aanwezig.

Samen met het bedrijfsleven werken we aan bedrijventerreinen die klaar zijn voor de toekomst. We investeren in energietransitie, herontwikkeling van verouderde deelgebieden, energietransitie, de beroepshaven en duurzame mobiliteit/bereikbaarheid, zodat de bedrijventerreinen van nu hun waarde ook in de toekomst behouden. Door de dynamiek kunnen bedrijven elkaar versterken. In het uitvoeringsprogramma toekomstbestendige bedrijventerreinen is een budget beschikbaar van €2,0 miljoen. Hiervoor zijn de projecten geprogrammeerd.

Infrastructuur rondom Poort van Deventer

De Poort van Deventer vormt dé toegangspoort naar Deventer. Het gebied biedt ruimte aan economische activiteit, maar kent ook een sterke landschappelijke kwaliteiten. De gemeente wil de economische kwaliteit in het gebied een impuls geven en tegelijkertijd de ruimtelijke kwaliteiten van het gebied toegankelijk maken. Zowel voor autoverkeer, maar misschien meer nog wel voor langzaam verkeer.

In dit voor Deventer belangrijke gebied als stadsentree en werkgebied zijn veel ontwikkelingen die elkaar kunnen versterken. Langs het eerste deel van het Hanzetracé (komende vanaf de A1) bevinden zich onze bedrijventerreinen, en de ontwikkelingen van S/Park, de gasfabriek en de Akzo samen met het Hartenaasje zijn verbonden met de “Centrumschil” via de Zutphenseweg/Mr de Boerlaan en de Handelskade. Behalve een visie op dit gebied vanuit economisch perspectief is ook de ruimtelijke kwaliteit en samenhang van dit gebied van belang voor de uitstraling van Deventer omdat deze verkeersroute onderdeel is van de entree van de stad uit het zuiden. De kwaliteit ervan doet ertoe en moet in samenhang bekeken worden. Vanzelfsprekend is er samenhang met de onderstaande punten (Poort van Deventer, Hoogwaardig Openbaar vervoer, verbetering infrastructuur poort van Deventer)

De verkeersader Zutphenseweg in het gebied Poort van Deventer vormt een belangrijke schakel binnen het verkeersnetwerk van Deventer en is in de spitsen het drukste wegvak van Deventer. Plannen om het gebied te transformeren hebben niet alleen impact op de (auto)bereikbaarheid van de Poort van Deventer, maar ook op die van de hele stad. Voor de ontwikkeling van de stad als geheel is het van belang dat de verkeerskundige structuur wordt verbeterd zodat Deventer aantrekkelijk blijft, zowel voor bewoners en bezoekers van de stad als voor huidige en toekomstige bedrijven. Het kruispunt tussen de Zutphenseweg en de Visbystraat/Teugseweg zit in de huidige situatie tijdens de spitsperiodes al aan zijn maximumcapaciteit. Hierdoor ontstaat regelmatig filevorming. Daarom zijn nieuwe economische ontwikkelingen in de Poort van Deventer, die leiden tot een grote toename van verkeersbewegingen, zonder ingrepen niet mogelijk. Bij een toename van verkeer versterkt dit effect en nemen opstoppingen voor het kruispunt in aantal en intensiteit toe.

Om de stad op lange termijn bereikbaar te houden, is het noodzakelijk infrastructureel in te grijpen. Er zijn verkeerskundige deelprojecten in en om het gebied uitgewerkt, die het verkeerskundig systeem als geheel flexibeler maken en capaciteit toevoegen voor alle vervoersstromen. Deze deelprojecten creëren bovendien economische kansen in het gebied.

Deze maatregelen zijn ook op effectiviteit onderzocht. Conclusie uit dit onderzoek was dat een combinatie van deze maatregelen, met uitzondering van de slimme knip in de Zweedsetraat, leiden “tot een robuust stedelijk verkeersnetwerk”. Tevens passen deze maatregelen goed binnen het dakpanprincipe, dat de gemeente Deventer binnen de Omgevingsvisie hanteert.

Hoogwaardig Openbaar Vervoer

Centraal hierbij staat de as (Zutphenseweg, Mr. H.F. de Boerlaan, Handelskade). De gebiedsontwikkelingen in de Centrumschil zijn allemaal gerelateerd aan deze as. Vanwege de kennisintensieve bedrijven die aan deze as liggen, noemen we deze as ook wel de Kennis-as. Deze as had in het verleden een pure verkeersfunctie. Meer en meer zal de Kennis- as zich ontwikkelen naar een hoogwaardige openbaar vervoer functie. Hiervoor zijn investeringen nodig. Er worden twee grote investeringen voorzien:

• Transferium €2,5 miljoen;
• Hoogwaardig openbaar vervoer verbinding €3,0 miljoen;
• Busbanen.

De kosten zijn sterk afhankelijk van de definitieve planvorming.

Op basis bestaande beleidskaders is het gebiedsprogramma Centrumschil opgesteld. De centrale ambitie is om Deventer in 2030 de meest aantrekkelijke woonstad in Nederland voor creatieve stedelingen te laten zijn. Het opwaarderen en versterken van het gemengde woonmilieu in en rondom de binnenstad biedt Deventer kansen om zich landelijk te profileren. Deventer heeft hier goud in handen door een relatief grote omvang van te transformeren gebieden. Deze gebieden zijn vaak oude industriële complexen of de ‘oude’ werklocaties van maatschappelijke voorzieningen. Deze locaties bieden de kans om nieuwe (gemengd) stedelijke milieus te creëren met een mix van wonen, werken en voorzieningen, waarbij het accent per gebied kan verschillen. Deze locaties zijn relatief dichtbij het centrum en het station en zijn hierbij in trek door hun veelheid aan stedelijke voorzieningen en goede fietsroutes naar centrum en buitengebied. Om de benodigde 1650 woningen (waarvan 50% betaalbaar) voor 2030 toe te voegen zijn investeringen in collectieve hoogwaardige openbare ruimte en alternatieve parkeervoorzieningen (collectief, gestapeld) noodzakelijk. Tevens kennen de woningbouwplannen (eigen grondexploitaties en/of particuliere initiatieven veelal een onrendabele top als gevolg van het mengen van functies en toevoegen van voorzieningen.

Het bijgestelde gebiedsprogramma omvat een uitvoeringsprogramma van bijna €65 miljoen. Hierin zijn projecten opgenomen die ondertussen in uitvoering zijn en worden bekostigd vanuit de gehonoreerde subsidieaanvraag voor de woningbouwimpuls (WBI tranche 1). Een groot deel van de benodigde infrastructurele maatregelen wordt bekostigd uit de WokT middelen van het Rijk (‘Versnellingsgelden’) en de gemeentelijke co-financiering (totaal circa €30 miljoen openbare ruimte).Voor de te verwachten onrendabele top van particuliere initiatieven zijn nog onvoldoende middelen gereserveerd.
De volgende investeringsblokken resteren:

• Agenda Binnenstad;
• Herontwikkeling industriële gebieden - Haveneiland;
• Spoorzone Deventer
• Versterken groen/blauwe Schil (Senzora/Sluiskwartier)

Agenda binnenstad

Bewoners en bezoekers zoeken in de binnenstad sfeer en beleving. Hiervoor zijn onmisbare ingrediënten: een onderscheidend en verrassend aanbod van winkels, horeca, culturele en toeristisch/recreatieve voorzieningen, een aangename ambiance en activiteiten. Daarbij zijn kwaliteit en uitstraling een voorwaarde. Het merendeel van deze ingrediënten is in Deventer ruim voor handen: het monumentale karakter van de binnenstad, het relatief grote aanbod van winkels met een ‘couleur locale’, de karakteristieke inrichting van de openbare ruimte en landelijk bekende evenementen zoals ‘Deventer op stelten’, het ‘Dickens festijn’ en de boekenmarkt. De binnenstad zal de komende jaren een transformatie moeten ondergaan van ‘place to buy’ naar ‘place to be’. In de agenda binnenstad zijn diverse investeringsprojecten opgenomen:

• Masterplan Verlichting: €2,0 miljoen;
• Stad aan de IJssel zie ook Ijsselfront: €10,0 miljoen (Entrees en Welle met stadsbalkons);
• Herinrichting Broederenplein: €2,0 miljoen;
• Fietsvoorzieningen (parkeren, routering en verhuur): €2,0 miljoen.

Herontwikkeling industriële gebieden - Haveneiland

Deventer biedt kansen voor een uniek vestigingsklimaat, met de ligging aan de IJssel en de nabijheid van de binnenstad als aantrekkelijke en inspirerende werkomgeving. Het Havenkwartier en het Rotokwartier vormen de schakel tussen de binnenstad en groot Bergweide, hier bieden we ruimte voor meer stedelijkheid en een brede mix van functies. De woningbouw in het Havenkwartier is onrendabel en wordt gesteund met middelen vanuit het Rijk (1e tranche woningbouwimpuls). Het Haveneiland is de laatste in de rij. Bij de herijking Groot Bergweide is voorgesteld het haveneiland te ontwikkelen in co-creatie met ondernemers. Toch zal de ontwikkeling van het Haveneiland een onrendabele top kennen. Ongeacht de uitkomst van verdere samenwerking, zijn om de ontwikkeling van het gebied Haveneiland te versnellen investeringen nodig. Voor de WVG als gevestigd op het Haveneiland verwijzen wij naar de urgente opgaven als benoemd onder par. 5.3.2

Gebiedsontwikkeling Centrumschil

Binnen de gebiedsontwikkelingen van de Centrumschil zijn meerdere investeringen nodig om te komen tot een volwaardige ontwikkeling. Aanvullende investeringen zijn daarom benodigd vanuit de gemeente voor ontsluiting en ontwikkeling van het stationsgebied alsmede de inrichting van de openbare ruimte tussen het plangebied van Senzora en Sluiskwartier. Deze investeringen kunnen niet worden gedekt vanuit lopende grondexploitaties, versnellingsgelden, dan wel verhaald worden op derden. De investeringen worden voor 2026 ingeschat op circa €2,1 miljoen. De transformatieplannen in de binnenstad gericht op het versterken van de woonfunctie op prominente plekken zoals de KPN locatie, Scapinolocatie, Broederenplein zullen naar verwachting in de toekomst ook aanvullende middelen vragen om de gewenste kwaliteit van de gebouwen en de omliggende openbare ruimte te transformeren. Naar verwachting is hier een reservering van €1 miljoen noodzakelijk.

De binnenstad grenzend aan de IJssel is het imagobepalende beeld van Deventer. Binnen de Agenda binnenstad, waarbij de binnenstad de komende jaren een transformatie moet ondergaan van ‘place to buy’ naar ‘place to be’ is het project Stad aan de IJssel opgenomen als toekomstige investering. Synchroon aan dit project loopt het al enkele jaren geleden genomen besluit om de Welle verkeersluw te maken en is er het voornemen om deze locatie in te richten als een boulevard waar men kan verblijven, flaneren, wandelen en fietsen langs de IJssel en kan genieten van het mooiste stadsbeeld van Nederland. Dit project noemen we "IJsselfront".

Korte termijn Ijsselfront Noord en Zuid

De komende jaren is de infrastructuur binnen het IJsselfront, onder te verdelen in Noord (Rembrandtkade en omgeving), Centrum (Welle-Kapjewelle) en Zuid (Zutphenseweg en omgeving), toe aan een groot onderhouds -en vervangingsopgave.Met enige regelmaat worden hier vragen over gesteld door bewoners, raadsleden, de fietsersbond en ander stakeholders in onze stad met betrekking tot de inrichting en het beheer/onderhoud van dit gebied. In de MJOP-MIND 2024-2027 staan met name de aanpak voor de delen IJsselfront Noord en Zuid gepland. De dekking voor puur het onderhoud is aanwezig maar voor aanpassingen in de (her)inrichting zijn geen middelen beschikbaar. Dit geldt uiteraard ook voor het middendeel van het IJsselfront.De verwachte uitgaven voor de drie onderdelen binnen het IJsselfront worden, bovenop hetgeen gepland in MJOP-MIND 2024-2027, geraamd op €10 miljoen, verdeelt over de jaren 2026, 2027 en 2028. Richting deze jaren gaan we aan de slag om te kijken of er mogelijkheden voor cofinanciering zullen zijn in de vorm van meekoppelkansen, provinciale subsidies etcetera.

Lange termijn Ijsselfront Midden

Het middendeel van het IJsselfront ligt tussen noord en zuid in en is zeer nauw gerelateerd aan de binnenstad en het beschermd stadsgezicht van Deventer. Naast een functionele opgave van de inrichting van een autoluwe Welle spelen hier nog diverse andere opgaven zoals meer ruimte voor de fietser (hoofdroute), de voetganger en een structurele oplossing voor een hoogwatervoorziening. Technisch gezien kan de inrichting nu nog wel enkele jaren mee maar over circa vijf jaar zal ook hier het groot onderhoud, inclusief een aanpassing in de inrichting gaan spelen en dan komen ook de ambities met betrekking van de Agenda binnenstad, Centrumschil (Kien), Beschermd Stadsgezicht. de stadsbalkons met een boulevard langs de IJssel etc aan de orde. Ook hier zullen naast de geschatte €4 miljoen zeker aanvullende middelen uit Europa, het rijk of de provincie nodig zijn om dit waar te maken. Het gehele IJsselfront moet infrastructureel en qua inrichting/beheer wel als een geheel beschouwd worden maar wat betreft de uitvoering kan er wel gefaseerd voeren en de financiering kan dus ook gespreid worden over de jaren (na 2028).

Het college heeft het programma fiets vastgesteld voor de periode 2021-2025. De afgelopen jaren is veel energie gestoken in het op peil brengen van het fietsnetwerk omdat de fiets hét vervoermiddel is voor in en buiten de gemeente. Binnen de meerjarenprogrammaring van zowel wegonderhoud als investeringen op gebied van infrastructuur, heeft de fiets altijd een prominente plek. Vanzelfsprekend betekent het inpassen van fietsinfrastructuur in de bestaande, soms historische omgeving ook het doen van compromissen.

Er ligt een grote opgave om de lijn van de afgelopen jaren voort te zetten en bij voorkeur zelfs een impuls te geven. De ambitie om in toekomst ‘dé slimme gemeente van Overijssel op gebied van positieve gezondheid en duurzame bereikbaarheid’ te worden vraagt om een schaalsprong in kwaliteit en investeringen. De focus ligt hierbij op de fiets in het economisch verkeer. Fietsen moet vanzelfsprekend worden naar werk, winkel en school. De kracht van het fietsbeleid ligt in de combinatie van maatregelen, op fysiek vlak én in gedrag, gebruikmakend van ontwikkelingen op gebied van intelligente verkeerssystemen en datagebruik. De fiets als hoofd-, voor- en natransport kan, al of niet in de vorm van deelmobiliteit, de logische stap worden naar een duurzaam bereikbare en gezonde Deventer samenleving.

De totale ongedekte investering, bedraagt €70,65 miljoen. De grootste projecten uit deze lijst zijn:

• Fietspad spoorbrug IJssel €20,0 miljoen;
• Fietsbrug IJssel F1 parallel langs A1 €20 miljoen;
• Spoor- en wegkruising Siemelinksweg langs Schipbeek €10 miljoen;
• Fietsverbinding Wechelerhoek naar Binnenstad €10 miljoen.

In het Integraal Huisvestingplan Onderwijs 2024-2040 is een eerste doorkijk gegeven van de verwachte leerlingengroei in Deventer. In verschillende wijken begint de capaciteit onder andere door de woningbouwopgave te knellen. De twee focusgebieden in de eerste fase van het IHP, te weten de Centrumschil en Keizerslanden, hebben naar verwachting vanaf 2028 aanvullende capaciteit nodig. Dit vertaalt zich op het moment in twee 'standaard' scholen van ongeveer 360-400 leerlingen. Omdat deze capaciteitsvraag gerelateerd is aan de groei van Deventer, reserveren we hiervoor middelen binnen de strategische investeringsagenda. In 2028 gaat het om een bedrag van €110.000 oplopend naar €574.000 in 2029 en €924.000 in 2030 (structureel).

Willen we Deventer ook in de toekomst bereikbaar houden, dan heeft de hoofdwegenstructuur van Deventer aandacht nodig. Onze ambities, waaronder woningbouw, hebben een behoorlijk effect op de mobiliteitsopgave. Daarom gaan we kijken naar de bijdrage die een derde IJsselbrug op langere termijn zou kunnen leveren. Gecombineerd met twee goed functionerende verkeersaders (Hanzetracé en N348) zal dit de binnenstad ontlasten. Daarmee ontstaat er op termijn ruimte voor infrastructurele maatregelen elders in de stad, bijvoorbeeld de afweging om de Welle af te waarderen en meer bij de binnenstad te betrekken.

De binnenhaven van Deventer is een van de grootste in Nederland. Maar willen we als gemeente in de toekomst een belangrijke ‘transportader’ blijven, dan moet de Prins Bernhardsluis worden vernieuwd. Hoewel een renovatie is onderzocht, blijkt een volledig nieuwe sluis de beste oplossing. De levensduur van de huidige sluis bedraagt nog 10 tot 20 jaar. Gezien de ambities, vertaald in het ambitiedocument "Port of Deventer". rond de haven, de ontwikkeling van de logistiek, de problematiek rondom waterveiligheid en klimaat- en duurzaamheidsopgave, moet het vergroten/ vervangen van het sluiscomplex worden opgepakt.

De nieuwe sluis vraagt om een investering van minimaal €73 miljoen. Dat bedrag staat nog los van de investeringen die nodig zijn voor de aanpassingen van oevers. De benodigde middelen zijn zo groot, dat we tijdig moeten gaan reserveren. Daarnaast kunnen we deze investering niet alleen doen. Er zijn in Nederland zeer weinig gemeenten die een volwaardig sluiscomplex in een primaire waterkering moeten onderhouden (en vervangen). Het rijk, provincie, regio en het bedrijfsleven zullen moeten bijspringen. Ook wordt onderzocht of Europese subsidie mogelijk is.