Op 16 april heeft het college de 1e kwartaalrapportage 2024 en kaderbrief vastgesteld. Bij de kaderbrief besluit de raad niet tot het aanpassen van de begroting. De onderwerpen genoemd in de kaderbrief komen terug in deze voorjaarsnota. In deze voorjaarsnota wordt het financieel perspectief geschetst van 2024-2028. De onzekerheden over de financiële ontwikkelingen blijven voortduren. Wanneer het tij niet wordt gekeerd gaan deze ontwikkelingen ook een invloed hebben op de Deventer begroting. Wij voeren een solide financieel beleid. Waarbij het uitgangspunt is dat onze structurele lasten worden gedekt door structurele inkomsten. Wanneer de structurele inkomsten blijvend minder worden moeten wij een stapje achteruit doen en de juiste maatregelen treffen.
Met ingang van 2026 stapt het rijk af van de huidige financieringssystematiek voor de algemene uitkering. De algemene uitkering is de belangrijkste inkomstenbron voor gemeenten. In de Rijk’s voorjaarsnota( 2023) heeft het Rijk vanaf 2027 structureel €1 miljard beschikbaar gesteld. Desondanks is het ravijn bij lange na nog niet gedempt. Er is nog een gat van €3 miljard. Deze drastische daling zien wij ook terug in onze meerjarenbegroting.
Voorstellen Voorjaarsnota
Het demissionaire kabinet heeft de Voorjaarsnota opgesteld. Dit geeft een vooruitblik op de rijksbegroting voor de komende jaren. Over de gevolgen worden de gemeenten geïnformeerd via de meicirculaire 2024. Het Rijk en de VNG hebben een eerste stap gezet naar een stabiel en evenwichtige financieringssystematiek. De wens van gemeenten om de opschalingskorting te schrappen (met ingang van 2026) is gehonoreerd, dit leidt tot structureel meer middelen vanaf 2026. Echter hier zit een scherpe rand aan, de nieuwe financieringssystematiek is vervroegd van 2027 naar 2024. Dit betekent dat het volume accres vanaf 2024 wordt gebaseerd op een 8-jaars historisch gemiddelde van de ontwikkeling van het bruto binnenlandproduct. Hierdoor zijn de tranches voor 2024 en 2025 fors lager dan in de Miljoenennota 2024. Voor Deventer betekent dit een eenmalige uitname in 2025 door het Rijk van circa €5,6 miljoen. Deze uitname heeft direct effect op ons begrotingssaldo met als gevolg dat wij een beroep moeten doen op onze generieke weerstandsreserve.
In deze Voorjaarsnota willen wij inhoudelijk richting geven en ruimte bieden voor debat in aanloop naar de begroting van het komende jaar. De knelpunten en al bestaande problematiek zoals ook benoemd in de begroting 2024 'Problematiek niet taakgebonden korting Rijk' brengen wij wederom onder de aandacht. De ambities liggen hoog en niet alle ambities hebben een plek gekregen in deze voorjaarsnota. Wij vinden het van belang om niet te stil te staan en om geen voorzieningen af te breken maar blijvend te investeren in Deventer. Dit doen wij door fors te investeren in de onderwijshuisvesting en door verdere investeringen in de openbare ruimte.
Richting programmabegroting 2025-2028
De ontwikkelingen van de algemene uitkering zal bepalend zijn voor de toon van de komende begroting. We realiseren ons dat we moeten balanceren tussen forse maatschappelijke opgaven (met vooral incidentele dekking) en de afnemende structurele ruimte. Ondanks het schrappen van de opschalingskorting blijft er nog een gat van €2,3 miljard (macro). De opgaven nemen toe ook in relatie tot de ambtelijke capaciteit en de beschikbare financiën. Met een krappe arbeidsmarkt en uitblijvende financiële duidelijkheid van het Rijk maakt dat dit steeds meer begint te knellen. Onze financiële ruimte is beperkt de komende tijd. Dat vraagt om goed doordenken van scenario’s om grote opgaven te realiseren zodat de groei van de stad niet stil komt te liggen. Zonder forse bijdragen van het rijk en provincie zullen de grote ambities op diverse (regionale) terreinen niet tot uitvoering komen. Het is belangrijk om hier op voor te sorteren, u heeft dat gedaan door op 22 mei in te stemmen met het hanteren van de strategische investeringsagenda. In deze voorjaarsnota komen wij met een verdere uitwerking.
Voorsorteren op de netcongestie, groei van de stad en het brede sociale domein
Met het bestuursakkoord 'Dichtbij, Betrokken & Bevlogen' bouwen we de komende jaren verder aan het prachtige sociale en fysieke bouwwerk dat onze stad Deventer is met haar evenzo prachtige en diverse dorpen. We blijven doorbouwen aan Deventer. In deze Voorjaarsnota doen we u een voorstel om maatregelen te treffen om ook te kunnen blijven doorbouwen. We zien ons helaas ook genoodzaakt om de OZB opbrengsten licht te verhogen, dit doen wij door eenmalig de opbrengststijging te verhogen van 3% naar 6% in 2025. Vanaf het jaar 2026 hanteren wij weer de stijging van 3%.
De huidige economische omstandigheden leiden tot stijgende bouwkosten en hogere financieringslasten. Daarnaast krijgen steeds meer projecten krijgen last van de congestie op het stroomnetwerk. Ook bij nieuwe ontwikkelingen hebben we hiermee te maken. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is dat bij het openen van nieuwe grondexploitaties (zoals Wechelerhoek en Havenkwartier) een doorrekening moet worden gemaakt van het project. Verwachte verliezen dienen vanuit het voorzichtigheidsbeginsel direct ten laste van het resultaat gebracht te worden. Dit zal forse effecten hebben op de ontwikkeling van de generieke weerstandsreserve en daarmee het weerstandsvermogen. Middels het financiële instrument de strategische investeringsagenda willen we dit voorkomen en sparen en geld opzij zetten voor deze opgaven.